Le xexe si me nusiwo li tegbee kple atsyã le vevie wum le nuƒlelawo ƒe nyametsotsowɔwɔ me la, atiwo ƒe nubablɛwo va zu tiatia ɖedzesi aɖe na adzɔha siwo le didim be yewoado yewoƒe nɔnɔme ɖe dzi. Tso viɖe gbogbo siwo le atiwo ƒe bablawo ŋu dzi va ɖo atsyã ƒe tiatia siwo li dzi la, nyati sia ge ɖe alesi ati siwo wotsɔ blaa nu ɖe eme ate ŋu ana ŋkɔ nyui si le wò adzɔnu ƒe dzeside ŋu nadzi ɖe edzi ko o, ke boŋ atsɔ nu deŋgɔ aɖe akpe ɖe wò nutovɛwo ŋu hã. To nudzɔdzɔwo ŋuti numekuku siwo te gbe ɖe atiwo ƒe agbawo zazã dzidzedzetɔe dzi la, àkpɔ ŋusẽ si wòate ŋu akpɔ ɖe nuƒlelawo ƒe nukpɔsusu kple adzɔnu ƒe dzeside ƒe ɖoƒe dzi le asi me. Wɔ ɖeka kpli mí esi míele atiwo ƒe nubablɛwo ƒe xexeame kum kple alesi wòate ŋu atrɔ wò adzɔnu ƒe dzeside wòazu ŋusẽtɔ si li tegbee eye wòle atsyã me.
Viɖe siwo le ati siwo wotsɔ blaa nu ŋu .
Ati siwo wotsɔ blaa nue naa viɖe geɖe siwo na wònye tiatia nyui aɖe na dɔwɔƒe siwo le didim be yewoadzi yewoƒe adzɔnuwo ƒe ɖeɖefia ɖe edzi eye yewoakpɔ yewoƒe adzɔnuwo ta le ʋuɖoɖo me. Viɖe vevi siwo le atiwo ƒe nubablɛwo ŋu dometɔ ɖekae nye eƒe anyinɔnɔ kple ŋusẽ si nɔa anyi didina, si naa egbɔkpɔnu sesẽ si ŋu kakaɖedzi le na nusiwo hiã. Ati siwo wotsɔ blaa nu hã nye nusiwo me nutome mele o elabena wotsɔa nusiwo woate ŋu azã yeyee wɔe eye woate ŋu agbugbɔ wo azã alo azã wo ake bɔbɔe.
Tsɔ kpe ɖe eƒe dzɔdzɔmenuwo ŋu la, atiwo ƒe nubablɛwo kpɔa wo ta nyuie na nusiwo wowɔ, si wɔnɛ be womegblẽa nu le wo ŋu o eye wokpɔa egbɔ be woɖo afisi woɖo wo ɖo le nɔnɔme nyui me. Ati ƒe dzɔdzɔmenunɔamesiwo hã naa nusiwo xea mɔ na dzoxɔxɔ, si kpɔa nusiwo wowɔ ta tso dzoxɔxɔ ƒe tɔtrɔ kple fafa me le mɔzɔzɔ me. Esia wɔnɛ be ati siwo wobla ɖe wo me la sɔ nyuie ŋutɔ na nusiwo le bɔbɔe alo nusiwo ŋu woate ŋu awɔ dɔ le siwo hiã beléle geɖe wu le wo ɖoɖo ɖe wo me.
Gakpe ɖe eŋu la, woate ŋu atrɔ asi le atiwo ƒe nubablɛwo ŋu be woawɔ ɖe nudidi tɔxɛwo dzi, si ana dɔwɔƒewo nawɔ nubablɛwo ƒe kuxiwo gbɔ kpɔnu tɔxɛ siwo ŋu ŋkɔ le siwo ɖea woƒe adzɔnu ƒe dzesidenu fiana. Eɖanye atiɖaka bɔbɔe aɖe alo atiɖaka si wowɔ wònya kpɔ wu o, alesi atiwo ƒe bablawo te ŋu wɔa nu vovovowoe na wònye nusi woate ŋu azã le mɔ vovovowo nu na nu vovovowo.
Ne míeƒo nu tso atsyɔ̃ɖoɖo kple ŋutigbalẽtikewo ŋu la, ati siwo wotsɔ blaa nu ate ŋu atsɔ atsyɔ̃ɖoɖo kple atsyɔ̃ɖoɖo ƒe mɔnu aɖe akpe ɖe eŋu. Le kpɔɖeŋu me, menye ɖeko ati siwo wotsɔna tsia atikewoe ƒe aŋetuwo naa atike si wowɔ le atsyã me eye wònya kpɔna na atike siwo wotsɔna ƒoa ɖae kple atike siwo wotsɔna ƒoa ɖae ko o, ke woɖea dzɔdzɔmenuwo ƒe atsyɔ̃ɖoɖo kple nusiwo li tegbee ƒe seselelãme hã fiana. Ati ƒe atike siwo wotsɔna tsia atikewoe zazã ate ŋu ana nuawo katã ƒe nuteƒekpɔkpɔ nasu nuƒlelawo si, si ana woase le wo ɖokui me be yewole kadodo me kple dzɔdzɔme kple nutoa me wu.
Atsyã ƒe tiatia siwo woawɔ na atiwo ƒe nubablɛwo .
Ne míeƒo nu tso nusiwo wobla ɖe wo ŋu ŋu la, ati siwo woate ŋu atia la va le amewo lɔ̃m ɖe woƒe atsyã kple nusiwo me wogblẽa nu le o ƒe nu lédzinamewo ta. Ati siwo wotsɔ blaa nu ɖe nu ŋu naa nu tɔxɛ aɖe si de ŋgɔ eye wòdea ŋgɔ le nu ɖesiaɖe me, si wɔnɛ be wòtoa vovo le agbalẽdzraɖoƒewo. Tso atiɖakawo dzi va ɖo aɖakawo kple agbawo dzi la, atsyã ƒe tiatia geɖe li nàte ŋu atia ne wole atiwo ƒe nubablɛwo ŋu bum.
Tiatia ɖeka si ame geɖe lɔ̃a zazã le atiwo me enye atiɖaka. Woate ŋu atrɔ asi le aɖaka siawo ŋu le nɔnɔme kple lolome vovovowo me be woasɔ ɖe nu vovovowo nu. Menye ɖeko wosẽna eye wonɔa anyi didina ko o, ke boŋ womenɔa anyi didina na nutome o, si wɔe be wonye tiatia nyui aɖe na dɔwɔƒe siwo le didim be yewoaɖe yewoƒe carbon footprint dzi akpɔtɔ. Atiɖakawo nye mɔnu bubu si me atsyã le na nubablɛwo, si naa kɔƒenutome kple atsyɔ̃ɖoɖo ƒe dzedzeme nɔa nu ɖesiaɖe ŋu.
Le amesiwo le nubablɛ si le etɔxɛ wu dim gome la, atiwo ƒe agbawo nye tiatia nyui aɖe. Woate ŋu atrɔ asi le tray siawo ŋu kple mamawo kple xɔwo be woalé nu vovovowo ɖe asi dedie. Wosɔ nyuie na nu geɖe ɖeɖefia le mɔ si ŋu wowɔ ɖoɖo ɖo eye wòdzea ame ŋu le nukpɔkpɔ me nu. Menye ɖeko ati siwo wobla ɖe nu me la nye esiwo wowɔ le atsyã me ko o, ke woate ŋu azã wo le mɔ vovovowo nu hã, si wɔe be wòsɔ na nu vovovowo.
Ne míeƒo nu tso atsyɔ̃ɖoɖo kple ŋutigbalẽtikewo ŋu la, ati siwo wotsɔna tsia atikewoe nye nu nyui aɖe si woate ŋu azã ɖe plastik-gowo teƒe. Menye ɖeko aŋetu siawo dzea ame ŋu le atsyɔ̃ɖoɖo me ko o, ke boŋ wowɔa nu ɖe wo ŋu le mɔ gbegblẽ nu hã, si wɔe be wonye tiatia si ame geɖe lɔ̃na le nuƒlela siwo tsia dzi ɖe nutome ŋu la dome. Ati siwo wotsɔ ƒoa aŋetuwoe nyea dzɔdzɔme kple atsyɔ̃ɖoɖo ƒe seselelãme, si naa nu deŋgɔ aɖe kpena ɖe nu ɖesiaɖe ŋu.
Nudzɔdzɔwo ŋuti numekukuwo .
Nudzɔdzɔwo ŋuti numekukuwo nye dɔwɔnu vevi aɖe le dɔwɔƒe aɖe ƒe adzɔnuwo alo dɔwɔnawo ƒe dzidzedzekpɔkpɔ ɖeɖefia me. Dɔwɔƒe ɖeka si me nudzɔdzɔwo ŋuti numekukuwo wɔa dɔ le ŋutɔe nye ati siwo wotsɔ blaa nue ƒe afisi wowɔa dɔ le. Dɔwɔƒe siwo bi ɖe atiwo babla ƒe kuxiwo gbɔ kpɔnu deŋgɔwo wɔwɔ me ate ŋu aɖe vi geɖe tso nudzɔdzɔ siwo me wodzro nu me le siwo te gbe ɖe woƒe adzɔnuwo ƒe nɔnɔme tɔxɛwo kple viɖewo dzi la mama me.
Le kpɔɖeŋu me, numekuku aɖe ate ŋu agblɔ alesi dɔwɔƒe aɖe zãa atiwo ƒe nubablɛwo tsɔ doa woƒe nuawo ƒe ɖeɖefia kple wo takpɔkpɔ ɖe ŋgɔ le wo ɖoɖoɖa me tsitotsito. To ati siwo wotsɔ blaa nu ɖe nu me ƒe anyinɔnɔ kple eco-froriendlines si nɔa anyi didina kple eco-friendlines me la, dɔwɔƒea ate ŋu ahe asisi siwo tsia dzi ɖe nutome ŋu siwo kpɔa ŋudzedze ɖe ati ƒe nɔnɔme siwo li tegbee ŋu la afia.
Nudzɔdzɔ bubu si woate ŋu awɔ ate ŋu aku ɖe ati siwo wotsɔ ƒoa aŋetuwoe zazã le atsyɔ̃ɖoɖodɔwɔƒea ŋu. To asidede atsyɔ̃ɖoɖo kple dzɔdzɔmenuwo ƒe nu lédziname si le atiwo ƒe atikekuiwo me ŋu me la, dɔwɔƒewo ate ŋu ato vovo tso hoʋlila siwo zãa plastik-nu siwo wozãna tsã la gbɔ. Esia ate ŋu adzɔ dzi na asisi siwo tsɔa nusiwo li tegbee kple woƒe nyonyome ɖoa nɔƒe gbãtɔ le woƒe ŋutigbalẽtikewo me.
Nyanuwuwuw
Nyatia te gbe ɖe viɖe siwo le ati siwo wotsɔ blaa nu ŋu, si te gbe ɖe eƒe ŋusẽ, eƒe anyinɔnɔ didi, nunɔamesi siwo me gblẽa nu le nutome ŋu o, kple tiatia siwo woate ŋu atrɔ asi le wo ŋu la dzi. Efia be ati siwo wotsɔ blaa nu ate ŋu ana nusiwo wobla ɖe nu me la nanyo ɖe edzi, akpɔ adzɔnuwo ta, ado nusiwo wowɔ ƒe nuteƒekpɔkpɔ ɖe dzi, eye woadzɔ dzi na nuƒlela siwo tsia dzi ɖe nutome ŋu. Wobua atiwo ƒe nubablɛwo be wonye egbɔkpɔnu si wowɔ le atsyã me eye wòsɔ na nutoa me na dɔwɔƒe siwo le didim be yewoadzi yewoƒe adzɔnu ƒe dzeside ƒe nɔnɔmetata ɖe edzi, eye tiatia vovovowo li abe aɖakawo, agbawo, kple aɖakawo ene. Nyatia hã ƒo nu tso nudzɔdzɔwo ŋuti numekukuwo zazã abe asitsatsa ƒe dɔwɔnu sẽŋu aɖe ene le atiwo ƒe nubablɛwo me be woatsɔ aɖe viɖe tɔxɛ siwo le atiwo ƒe nubablɛwo ƒe kuxiwo gbɔ kpɔnuawo ŋu afia eye woahe asisi siwo dea asixɔxɔ nusiwo li tegbee kple woƒe nyonyome ŋu. Le nusianu me la, ati siwo wotsɔ blaa nu, abe ati siwo wotsɔ ƒoa nu ƒe aŋetuwo ene, dede eme ate ŋu akpe ɖe ame ŋu be woade vovototo adzɔnu ƒe dzesi aɖe me le asi si me hoʋiʋli le me.
