Diɲɛ kɔnɔ, sabatili ni cogoya bɛ ka kɛ fɛn nafamabaw ye feerekɛlaw ka latigɛw la, jiri foroko bɔra kɛnɛ kan i n’a fɔ sugandili jɔlen don fɛntigiw fɛ minnu b’a fɛ k’u ja kɔrɔta. K’a ta jiri pakew nafa caman na ka se sugandiliw ma minnu bɛ sɔrɔ, nin barokun in bɛ a yɛrɛ su ji la cogo min na jiri foroko doncogo tɛ se ka i ka taamasiyɛn tɔgɔ ɲuman dɔrɔn bonya, nka a bɛ se ka dɔ fara i ka fɛn dilannenw kan fana. Ni ko kɛlenw ye minnu bɛ jiriw foroko waleyali ɲɛtaa jira, aw bɛna a ye ko a bɛ se ka nɔ min bila feerekɛlaw ka faamuyali la ani u ka fɛnw maracogo la sugu la. Aw ka fara an kan n’an bɛ jiri pakew diɲɛ sɛgɛsɛgɛ ani a bɛ se k’aw ka taamasiyɛn sɛmɛntiya cogo min na ka kɛ fangatigi sabatilen ni cɛɲi ye.
Nafa minnu bɛ sɔrɔ jiri pakew la .
Lɔgɔ pakew bɛ nafa caman di minnu b’a kɛ sugandili ɲuman ye jagokɛlaw bolo minnu b’a fɛ k’u ka fɛn dilannenw jiracogo ɲɛ ani k’u ka fɛnw lakana bolifɛnw waati. Lɔgɔ pakew nafa jɔnjɔn dɔ ye a muɲuni n’a fanga ye, o bɛ fura barikama ni dannamɔgɔ di pakew magow ma. Lɔgɔ pakew fana bɛ sigida lakana bawo a dilannen don ni nafolo kura ye, wa a bɛ se ka kɛ fɛn ye min bɛ se ka segin a cogo kɔrɔ la walima ka segin a kan nɔgɔya la.
Ka fara a cogoya kan min tɛ fɛn tiɲɛ, jiri foroko bɛ lakana ɲuman di fɛnw ma, k’u tanga tiɲɛni ma ani k’a to u ka se u ka yɔrɔ la cogo dafalen na. Lɔgɔw ka nafalanw fana bɛ fɛnw tanga, ka fɛnw tanga funteni caman cili ma ani nɛnɛ waati. O bɛ kɛ sababu ye ka jiri foroko di kɛrɛnkɛrɛnnenya la fɛn nɔgɔlenw walima fɛn gɛlɛnw ma minnu bɛ ladonni wɛrɛ wajibiya kurunbokari waati la.
Ka fara o kan, jiri foroko bɛ se ka kɛ ka kɛɲɛ ni sariya kɛrɛnkɛrɛnnenw ye, o bɛ kɛ sababu ye ka jagokɛlaw dɛmɛ u ka se ka furakɛlicogo kɛrɛnkɛrɛnnenw dilan minnu tɔgɔ ye ko u ka fɛnw tɔgɔlafɛnw. A kɛra jiri kɛsu nɔgɔman ye wo, a kɛra jiri kɛsu ye min ka bon kosɛbɛ wo, jiri foroko caman bɛ se ka kɛ fɛn caman ye minnu bɛ se ka kɛ fɛn caman ye.
Ni a bɛ fɔ cɛɲa ni farikoloɲɛnajɛfɛnw ma, jiri foroko bɛ se ka fɛn dɔ fara a kan min bɛ kɛ ka ɲɛ ani ka fɛn caman kɛ. Misali la, jirimugu buteliw tɛ dɔrɔn ka minɛn cɛɲi ni cɛɲi di tulu ni kiribi ma, nka a bɛ kɛ sababu ye fana ka sigida cɛɲi ni a sabatili hakilina di. Lɔgɔ tulu buteliw baara bɛ se ka fɛn bɛɛ lajɛlen sɔrɔli bonya feerekɛlaw bolo, o b’a to u bɛ u yɛrɛ jate ko u ni sigida ni sigida cɛsirilen don kosɛbɛ.
Sugandili kɛcogo ɲumanw ka ɲɛsin jiri pakew ma .
Ni a bɛ tali kɛ pakew dilanni na, jiri suganditaw bɛ ka diya u ye u ka ɲɛnajɛ kɛcogo ɲuman na ani u ka ɲɛnamaya kɛcogo ɲuman na. Lɔgɔ pakew bɛ maga fɛn o fɛn na min ɲɔgɔn tɛ ani min ka bon kosɛbɛ, o b’a to a bɛ bɔ kɛnɛ kan fɛnmarayɔrɔw la. K’a ta jiri kɛsu la ka taa a bila kɛsu ni sanubɔlanw na, fɛɛrɛ caman bɛ yen minnu bɛ se ka sugandi ni jiri pakew ko ye.
Sugandili dɔ min bɛ kɛ ka ɲɛsin jiri pakew ma, o ye jiri kɛsu ye. O kɛsu ninnu bɛ se ka kɛ ka kɛɲɛ ni u cogoya ni u bonya suguya caman ye walasa u ka se ka kɛ fɛn suguya caman ye. U tɛ dan u ma dɔrɔn ani u bɛ mɛn, nka u bɛ sigida lakana, o b’a to u bɛ kɛ sugandili ɲuman ye jagokɛlaw fɛ minnu b’a fɛ ka dɔ bɔ u ka gazi bɔlenw na. Lɔgɔ kɛsu ye fɛɛrɛ ɲuman wɛrɛ ye min bɛ kɛ ka fɛnw pake, ka fɛn suguya o suguya ɲɛda cogoya labɛn.
Minnu bɛ pakew dilanni sugandicogo kɛrɛnkɛrɛnnen ɲini, jiribuluw ye sugandili ɲuman ye. O sarɛtiw bɛ se ka ladilan ni tilayɔrɔbaw ni yɔrɔw ye walasa ka fɛn suguya caman minɛ ka ɲɛ. U dafalen don walasa ka fɛn caman jira cogo la min labɛnna ani min bɛ mɔgɔ ɲɛnajɛ. Lɔgɔ foroko tɛ dɔrɔn ka ɲɛ, nka a bɛ kɛ fɛn caman ye, o b’a to a bɛnnen don fɛn caman ma.
Ni a bɛ fɔ cɛɲa ni farikoloɲɛnajɛfɛnw ma, jirimugu buteliw ye fɛn ɲuman ye min bɛ se ka kɛ plastiki minɛnw nɔ na. Nin buteli ninnu tɛ ɲɛnajɛko dɔrɔn ye, nka u bɛ kɛ fɛn ye min tɛ fɛn tiɲɛ, o b’a to u bɛ kɛ sugandili ye min ka di mɔgɔw ye sigida lakanabagaw fɛ. Lɔgɔ tulu buteliw bɛ fɛn dɔ di min bɛ kɛ ni fɛn ye min bɛ bɔ a yɛrɛ la ani min bɛ fɛn caman kɛ, o bɛ dɔ fara fɛn o fɛn kan.
Ko minnu kɛra .
Ko minnu bɛ kɛ, olu ye baarakɛminɛn nafama ye walasa ka baarakɛda dɔ ka fɛn dilannenw walima a ka baarakɛminɛnw ɲɛtaa jira. Industrie kelen min kɔnɔ, ko kɛlenw bɛ ɲɛ kɛrɛnkɛrɛnnenya la, o ye jiriw ka pakew kɔnɔ. Baarakɛda minnu ka baara ɲɛsinnen bɛ jiri foroko furakɛlicogo ɲumanw dabɔli ma, olu bɛ se ka nafa caman sɔrɔ u ka ko kɛlenw na minnu bɛ u ka fɛn dilannenw cogoya n’u nafa kɛrɛnkɛrɛnnenw jira.
Misali la, sɛgɛsɛgɛli dɔ bɛ se ka ɲɛfɔli kɛ cogo min na, baarakɛyɔrɔ dɔ ye baara kɛ ni jiri foroko ye walasa k’u ka fɛn dilannenw jira ani k’u lakana u cituma na. Ni jiri forokow ka muɲuli n’u ka sigida laminiw bɛ se ka kɛ sababu ye ka sigida lakanabagaw sama, minnu bɛ jiri jogo sabatilenw waleɲumandɔn.
Kalan wɛrɛ min bɛ se ka kɛ, o bɛ se ka sinsin jiritulu buteliw baara kan cɛɲa baara la. Ni jirimugu buteliw ka ɲɛnajɛ ni u ka ɲɛnamaya kɛcogo jirali ye, tɔnw bɛ se k’u yɛrɛ danfara bɔ ɲɔgɔndankɛlaw ni ɲɔgɔn cɛ minnu bɛ baara kɛ ni laadala plastiki pakew ye. O bɛ se ka diya kiliyanw ye minnu bɛ sabatili ni jogo ɲuman bila jɔyɔrɔ fɔlɔ la u ka farikoloɲɛnajɛfɛnw na.
Kuncɛli
Barokun in bɛ jiriw foroko nafa jira, k’a sinsin a fanga kan, a muɲuni, a ka baarakɛcogo ɲuman, ani a ka fɛnw kɛcogo minnu bɛ kɛ ka kɛɲɛ ni mɔgɔw sago ye. A b’a jira ko jiri foroko bɛ se ka fɛnw forokoni bonya, ka fɛnw lakana, ka fɛn dilannenw ka dɔnniya kɔrɔta, ani ka mɔgɔw bila u ka u yɛrɛ sɔrɔ sigida la. Lɔgɔ pakew bɛ ye i n’a fɔ fura ɲuman ani sigida min tɛ fɛn tiɲɛ, jagokɛlaw fɛ minnu b’a fɛ k’u ka taamasiyɛn ja bonya, ni sugandi suguya caman bɛ sɔrɔ i n’a fɔ kɛsu, sanubɔlanw, ani kɛsu. Barokun in bɛ kuma fana ko kɛlenw kɛli kan i n’a fɔ jagokɛminɛn barikamaw jiri foroko dilanni na walasa ka jiri pakew ɲɛnabɔcogo nafa kɛrɛnkɛrɛnnenw jira ani ka kiliyanw sama minnu bɛ sabatili ni jogo ɲuman nafa. Kuma bɛɛ la, ka jiri pakew don a kɔnɔ, i n’a fɔ jiri tulu buteliw, o bɛ se ka dɛmɛ don ka danfara don taamasiyɛn dɔ la sugu la min bɛ ɲɔgɔn sɔrɔ.
