Le egbegbe atsyɔ̃ɖoɖo kple ame ŋutɔ ƒe beléle na dɔwɔƒewo me la, plastik-tuwo zazã sɔ eye wòle afisiafi. Gake ne esɔ la, ŋusẽkpɔɖeamedzi ɖedzesi aɖe si le nutome ŋu si dzi womate ŋu aŋe aɖaba aƒui o la kpe ɖe eŋu. Le nyati sia me la, míadzro nusiwo plastik-tuwo gblẽna le nutome ŋu me, kpakple nu yeye yeye siwo wowɔ le agba siwo li tegbee me siwo le tɔtrɔm le dɔwɔƒea ŋu. Tso nusiwo me gblẽa nu le lãwo ŋu o dzi va ɖo tiatia siwo woate ŋu agbugbɔ akɔ ɖe eme dzi la, adzɔnuwo ƒe ŋkɔwo le afɔ ɖem ɖe kuxi si nye be woaɖe woƒe carbon footprint dzi akpɔtɔ la dzi. Tsɔ kpe ɖe eŋu la, míana aɖaŋuɖoɖo nyui aɖewo nuƒlelawo le alesi woate ŋu awɔ tiatia siwo anɔ anyi ɖaa wu ne wole woƒe atsyɔ̃ɖoɖo kple ame ŋutɔ ƒe belélenamenuwo ŋu bum. Wɔ ɖeka kpli mí esi míele nu me kum le alesi wòanɔ bɔbɔe eye wòanɔ anyi ɖaa ƒe nutome le plastik-tuwo ƒe xexeame le gbesiagbe tugbedzedze kple ame ŋutɔ ƒe belélename me.
Ŋusẽ si plastik-tuwo kpɔna ɖe nutoa me dzi .
Plastik-tuwo va zu míaƒe gbesiagbegbenɔnɔ ƒe akpa si bɔ, gake womate ŋu agbe ŋusẽ si wokpɔna ɖe nutome dzi o. Plastik-tuwo wɔwɔ, wo zazã, kple wo tsɔtsɔ ƒu gbe kpena ɖe ɖiƒoƒo kple nuveviwɔame ŋu vevie.
Nya siwo ŋu wotsia dzi ɖo wu le aŋetuwo ŋu dometɔ ɖekae nye woƒe akpa si wowɔna le ɖiƒoƒo plastik me le atsiaƒuwo kple tsimɔwo me. Alesi plastik-tuwo le bɔbɔe la wɔnɛ be ya kple tsiwo tsɔa wo bɔbɔe, si wɔnɛ be gbeɖuɖɔwo kakana ɖe teƒe geɖe. Menye ɖeko esia gblẽa nu le gbemelãwo ŋu ko o, ke egblẽa nu le ƒumelãwo ƒe agbenɔnɔ ƒe dadasɔ hã ŋu.
Tsɔ kpe ɖe ɖiƒoƒo si wokpɔna si plastik-tuwo hena vɛ ŋu la, wo wɔwɔ hã kpɔa ŋusẽ ɖe nutome dzi ŋutɔ. Alesi wowɔa aŋetuwoe la ɖea ya siwo gblẽa nu le anyigba ŋu la ɖe go eye wòzãa ŋusẽ kple tsi gbogbo aɖewo. Gakpe ɖe eŋu la, ƒe alafa geɖe xɔa plastik-tuwo tsɔtsɔ ƒu gbe ɖe tomenuwo me, eye woɖea atike siwo gblẽa nu le anyigba kple tsi ŋu la ɖe go.
Be woakpɔ ŋusẽ si plastik-tuwo kpɔna ɖe nutome dzi gbɔ la, ele vevie ŋutɔ be míaɖe míaƒe ŋuɖoɖo ɖe plastik siwo wozãna zi ɖeka ŋu dzi akpɔtɔ. Ne míetia mɔnu bubu siwo woate ŋu azã ake alo atia nusiwo wobla ɖe nusiwo li tegbee wu me la, míate ŋu akpe ɖe mía ŋu míaɖe ɖiƒoƒo plastik ƒe nugbegblẽ le ame ŋu dzi akpɔtɔ. Tsɔ kpe ɖe eŋu la, plastik-tu siwo wogbugbɔ zãna ate ŋu akpe ɖe ame ŋu be woaɖe aŋe yeyewo wɔwɔ dzi akpɔtɔ eye wòaɖe tete ɖe nutome ŋu dzi akpɔtɔ.
Nu yeyewo le nubabla siwo li tegbee me .
Nu yeye siwo wowɔ le nubabla siwo li tegbee me le tɔtrɔm le alesi woblaa nuawoe hemãa woe ŋu. Nu yeye mawo dometɔ ɖekae nye nu bubu siwo woatsɔ aɖɔli aŋetu siwo wozãna tsã la toto vɛ. Esi nusiwo ŋu wotsi dzi ɖo le ɖiƒoƒo si le plastik ŋu le dzidzim ɖe edzi ta la, dɔwɔƒewo le tɔtrɔm ɖe nusiwo gblẽa nu le nugbagbewo ŋu siwo me gblẽa nu le nutome ŋu o eye woate ŋu anɔ anyi ɖaa ŋu. Menye ɖeko nu siawo ɖea ŋuɖoɖo ɖe nusiwo womate ŋu awɔ yeyee o dzi kpɔtɔna ko o, ke wokpena ɖe ame ŋu hã be woaɖe nusiwo wobla ɖe nu me ƒe carbon ƒe afɔɖoƒe dzi akpɔtɔ.
Nusiwo ɖe dzesi wu le plastik-tuwo ŋu dometɔ ɖekae nye aƒemelãwo ƒe aŋetuwo zazã, siwo wotsɔ nusiwo wogbugbɔ zã wɔ eye woate ŋu azã wo bliboe. Aƒemelãwo ƒe aŋetuwo va zu tiatia si ame geɖe lɔ̃na na dɔwɔƒe siwo le didim be yewoaɖe yewoƒe ŋusẽkpɔɖeamedzi ɖe nutome dzi dzi akpɔtɔ esime wogakpɔtɔ le nubablɛ si ŋu kakaɖedzi le nam. To aƒemelãwo ƒe aŋetuwo dede woƒe nubablɛwo ƒe mɔnuwo me la, asitsahawo ate ŋu aɖe woƒe ɖokuitsɔtsɔna ɖe nusiwo li tegbee ŋu afia eye woahe nuƒlela siwo tsia dzi ɖe nutome ŋu.
Tsɔ kpe ɖe aƒemelãwo ƒe aŋetuwo ŋu la, egbɔkpɔnu yeye bubu siwo le nubablɛ siwo li tegbee me dometɔ aɖewoe nye nusiwo woate ŋu atsɔ awɔ nusiwo woate ŋu awɔ, nubablɛ siwo woate ŋu azã ake, kple atsyã siwo le bɔbɔe siwo ɖea nusiwo wozãna dzi kpɔtɔna. Menye ɖeko nu yeye siawo nyo na nutome ko o, ke woɖea vi na dɔwɔƒewo hã to gazazãwo dzi ɖeɖe kpɔtɔ kple ŋkɔ nyui si le adzɔnuawo ƒe ŋkɔ ŋu dzi ɖeɖe kpɔtɔ me. Esi nuƒlelawo va nya nu tso nusiwo nubablawo gblẽna le nutome ŋu nyuie wu la, dɔwɔƒe siwo xɔa nuwɔna siwo li tegbee la le wo ɖokuiwo ɖom ɖe ɖoƒe si anɔ anyi ɣeyiɣi didi le asi si me hoʋiʋli le me.
Aɖaŋuɖoɖo nyui aɖewo na nuƒlelawo .
Le egbegbe xexeame la, nuƒlelawo va le dzesi dem ŋusẽ si woƒe nuƒle ŋuti nyametsotsowo kpɔna ɖe nutome dzi ŋu geɖe wu. Aɖaŋuɖoɖo nyui ɖeka si ana nuƒlela siwo le didim be yewoaɖe yewoƒe carbon footprint dzi akpɔtɔe nye be woaƒo asa na aŋetu siwo wozãna zi ɖeka. Aŋetu siawo, siwo wotsɔa nusiwo megblẽa nu le nugbagbewo ŋu o abe PET ene wɔa wo zi geɖe la, kpena ɖe ɖiƒoƒo plastik ŋu ŋutɔ. Ne nuƒlelawo tiaa mɔnu bubu siwo woate ŋu azã ake la, woate ŋu akpe ɖe wo ŋu woaɖe plastik gbegblẽ siwo va nɔa tomenuwo alo atsiaƒuwo me la dzi akpɔtɔ.
Aɖaŋuɖoɖo bubu si ŋu nuƒlela siwo tsia dzi ɖe nutome ŋu le enye be woatia nusiwo woatsɔ awɔ nusiwo me gblẽa nu le nutome ŋu o. Fifia la, dɔwɔƒe geɖe le atike siwo gblẽa nu le nugbagbewo ŋu la nam, si ate ŋu akpe ɖe wo ŋu woaɖe nusiwo woƒe nuƒlewo gblẽna le nutome ŋu le nutome bliboa me dzi akpɔtɔ. Ne nuƒlelawo ƒe susu le nusiwo wozãna le nubablɛwo me ŋu la, woate ŋu awɔ tɔtrɔ nyui aɖe le avuwɔwɔ kple ɖiƒoƒo si le plastik me ŋu.
Tsɔ kpe ɖe eŋu la, nuƒlelawo ate ŋu adi nusiwo woŋlɔ ɖe wo dzi be wotsɔ nusiwo wogbugbɔ zã wɔ. To kpekpeɖeŋu nana dɔwɔƒe siwo tsɔa nusiwo li tegbee kple nusiwo wogbugbɔ zãna ɖoa nɔƒe gbãtɔ me la, nuƒlelawo ate ŋu akpe asi ɖe asi wɔwɔ ŋu na nusiwo wogbugbɔ zãna eye woade dzi ƒo na asitsaha geɖe be woawɔ nuwɔna siwo me afɔku mele o. Tiatia siwo ŋu wonya nu tsoe wɔwɔ abe nuƒlelawo ene nye mɔnu sẽŋu aɖe si dzi woato ahe tɔtrɔ nyuiwo vɛ eye woawɔ akpa aɖe le etsɔme si anɔ anyi ɖaa wu na míaƒe ɣletinyigba la me.
Nyanuwuwuw
Nyatia te gbe ɖe ŋusẽ gã si plastik-tuwo kpɔna ɖe nutome dzi kple alesi wòle vevie be woaɖe ŋuɖoɖo ɖe wo ŋu dzi akpɔtɔ dzi. Ehe susu yi tɔtrɔ si wowɔ ɖe nusiwo wobla ɖe agba me siwo li tegbee ŋu, abe aƒemelãwo ƒe aŋetuwo ene, dzi be enye afɔɖeɖe nyui aɖe le gbeɖuɖɔ dzi ɖeɖe kpɔtɔ kple ɣletinyigba la takpɔkpɔ me. Wodea dzi ƒo na dɔwɔƒewo be woade ga nusiwo me gblẽa nu le nutome ŋu o me be woatsɔ akpɔ nuƒlela siwo le ŋudzɔ ƒe didiwo gbɔ. Wole dzi dem ƒo na nuƒlelawo be woƒe susu nanɔ woƒe nuƒle ƒe nɔnɔmewo ŋu eye woatia nusiwo woatsɔ nubablɛ siwo li tegbee akpe ɖe wo ŋu be woaɖe plastik gbegblẽ dzi akpɔtɔ. Le nusianu me la, to dɔwɔwɔ ɖekae kple tɔtrɔ suewo wɔwɔ me la, míate ŋu awɔ xexe si anɔ anyi ɖaa wu na dzidzime siwo gbɔna.
