Bi cɛɲi ni mɔgɔ yɛrɛ ladonni baara la, buteli plastiki baara bɛ nɔgɔya ani a bɛ yɔrɔ bɛɛ. Nka, ni nɔgɔya bɛ na ni sigida lakananiko ye min tɛ se ka fɔ ka ban. Nin barokun in kɔnɔ, an bɛna buteli plastikiw nɔfɛkow sɛgɛsɛgɛ sigida la, ka fara fɛn kuraw kan minnu bɛ sɔrɔ pakew kɔnɔ minnu bɛ sabati, minnu bɛ ka fɛn caman sɛmɛntiya o baara in na. K’a ta fɛnw na minnu tɛ fɛn tiɲɛ, ka se sugandiliw ma minnu bɛ se ka segin u cogo kɔrɔ la, fɛntigiw bɛ ka wuli ka taa gɛlɛya la, n’o ye ka dɔ bɔ u ka gazi bɔlenw na. Ka fara o kan, an bɛna laadilikan nafamaw di feerekɛlaw ma, u bɛ se ka sugandili sabatilenw kɛ cogo min na n’a bɛ tali kɛ u ka cɛɲi n’u ka yɛrɛladonfɛnw na. Aw ka fara an kan n’an bɛ sɛgɛsɛgɛli kɛ nɔgɔya ni sabatili siratigɛ la, plastiki buteliw diɲɛ kɔnɔ don o don cɛɲi ni mɔgɔ yɛrɛ ladonni na.
Plastiki buteliw bɛ nɔ min bila sigida la .
Plastiki buteliw kɛra an ka don o don ɲɛnamaya yɔrɔ ye yɔrɔ bɛɛ, nka u bɛ nɔ min bila sigida la, sɔsɔli tɛ o la. Plastiki buteliw dilanni, u baara ani u filili bɛ kɛ sababu ye ka sigida nɔgɔli ni tiɲɛni kɛ kosɛbɛ.
Ko minnu bɛ kɛ ni plastiki buteliw ye, olu dɔ ye u ka dɛmɛ ye plastiki nɔgɔli la kɔgɔjiw ni jibolisiraw la. Plastiki buteliw ka nɔgɔn, o b’a to u bɛ taa ni fiɲɛ ni ji ye nɔgɔya la, o bɛ na ni nɔgɔ ye min bɛ jɛnsɛn yɔrɔ bɛɛ. O tɛ kungosogow dɔrɔn de tiɲɛ, nka a bɛ kɔgɔji kɔnɔ fɛnɲɛnamaw ka balansi tiɲɛ fana.
Ka fara nɔgɔya yelen kan min bɛ sɔrɔ plastiki buteliw fɛ, u dilanni fana bɛ nɔba bila sigida la. Plastiki buteliw dilanni taabolo bɛ gazi juguw bɔ kɛnɛ kan ani ka fanga ni ji caman dun. Ka fara o kan, plastiki buteliw filili binkɛnɛw kɔnɔ, o bɛ san kɛmɛ caman ta ka toli, ka kemikɛlifɛn juguw wuli ka don dugukolo ni ji la.
Walasa ka plastiki buteliw ka sigida nɔfɛkow ɲɛnabɔ, a nafa ka bon kosɛbɛ ka dɔ bɔ an ka jigi da plastiki kan min bɛ kɛ siɲɛ kelen. Ni an ye fɛɛrɛ wɛrɛw sugandi minnu bɛ se ka baara kɛ kokura walima ni u bɛ fɛnw sugandi minnu bɛ kɛ fɛnw ye minnu bɛ sabati kosɛbɛ, an bɛ se ka dɛmɛ don ka plastiki nɔgɔli nɔ juguw nɔgɔya. Ka fara o kan, ni aw ye plastiki buteliw lasegin u cogo kɔrɔ la, o bɛ se ka dɛmɛ don ka dɔ bɔ plastiki dilanni kura ɲinini na ani ka dɔ bɔ sigida la.
Kokuraw bɛ sɔrɔ pakew kɔnɔ minnu bɛ sabati .
Kokura minnu bɛ kɛ pakew kɔnɔ minnu bɛ sabati, olu bɛ ka fɛnw pake ani ka u tila cogo min na, o bɛ fɛn caman sɛmɛntiya. O ko kura dɔ ye fɛn wɛrɛw dilanni ye walasa ka laadala plastiki buteliw falen. Ni haminankow bɛ ka bonya plastiki nɔgɔli ko la, iziniw bɛ ka u ɲɛsin fɛnw ma minnu bɛ se ka tiɲɛ, minnu bɛ se ka tiɲɛ sigida la, ani minnu bɛ sabati. O fɛnw tɛ dan u jigi ma dɔrɔn nafolomafɛnw kan minnu tɛ se ka segin u cogo kɔrɔ la, nka u bɛ dɛmɛ fana ka fɛnw foroko kɔnɔ sennafɛnw dɔgɔya.
Fɛn minnu bɛ se ka kɛ ka ɲɛsin plastiki buteliw ma, olu dɔ ye sokɔnɔbaganw buteliw tali ye, minnu dilannen don ni fɛnw ye minnu bɛ segin ka kɛ fɛn wɛrɛw ye, wa u bɛ se ka segin ka kɛ fɛn wɛrɛw ye. PET buteliw kɛra sugandili ye min ka di kosɛbɛ tɔnw bolo minnu b’a fɛ ka dɔ bɔ u ka sigida la ka sɔrɔ u bɛ furakɛlicogo dafalen di hali bi. Ni u ye sokɔnɔbaganw buteliw don u ka pakew dilanni fɛɛrɛw la, jagokɛlaw bɛ se k’u ka cɛsiri jira sigida sabatili la ani ka feerekɛlaw sama minnu bɛ sigida lakana.
Ka fara sokɔnɔbaganw buteliw kan, fura kura wɛrɛw minnu bɛ sɔrɔ pakew kɔnɔ minnu bɛ sabati, olu ye fɛnw ye minnu bɛ se ka kɛ fɛn ye, u bɛ se ka baara kɛ ni u ye kokura, ani u dilanni nɔgɔmanw minnu bɛ dɔ bɔ fɛnw baaracogo la. O ko kura ninnu tɛ kɛ sigida dɔrɔn na, nka u bɛ jagokɛlaw nafa fana u kɛtɔ ka musakaw dɔgɔya ani ka fɛnw tɔgɔladonni ɲɛ. Ni feerekɛlaw bɛ ka u ka sigida laminiko gɛlɛya dɔn kosɛbɛ, izini minnu bɛ wale sabatilenw minɛ, olu bɛ ka u jɔyɔrɔ fa walasa ka ɲɛtaa kuntaalajan sɔrɔ sugu la, min bɛ ɲɔgɔn sɔrɔ.
Ladilikan nafama minnu bɛ di feerekɛlaw ma .
Bi diɲɛ kɔnɔ, feerekɛlaw bɛ ka u ka sanniko latigɛw nɔfɛkow dɔn ka taa a fɛ sigida la. Ladilikan ɲuman dɔ bɛ di feerekɛlaw ma minnu b’a fɛ ka dɔ bɔ u ka gazi bɔlenw na, o ye ka u yɛrɛ tanga buteliw ma minnu bɛ kɛ ni plastiki ye, minnu bɛ kɛ ni u kelen ye. O buteliw, minnu bɛ dilan tuma caman na ni fɛnw ye minnu tɛ se ka tiɲɛ i n’a fɔ PET, olu bɛ kɛ sababu ye ka plastiki nɔgɔli kɛ kosɛbɛ. Ni u ye fɛɛrɛ wɛrɛw sugandi minnu bɛ se ka baara kɛ kokura, feerekɛlaw bɛ se ka dɛmɛ don ka plastiki bɔgɔ hakɛ dɔgɔya min bɛ laban binkɛnɛw walima kɔgɔjiw kɔnɔ.
Ladilikan wɛrɛ min bɛ di feerekɛlaw ma minnu bɛ sigida lakana, o ye ka fɛnw sugandi minnu bɛ kɛ fɛnw ye minnu tɛ fɛn tiɲɛ. Sisan, tɔn caman bɛ ka fɛnw dilan minnu bɛ se ka tiɲɛ, o bɛ se ka dɛmɛ ka dɔ bɔ u ka sanniw bɛɛ lajɛlen na, u ka se ka nɔ min bila sigida la. Ni u bɛ u hakili to fɛnw na minnu bɛ kɛ pakew kɔnɔ, feerekɛlaw bɛ se ka danfara ɲuman don plastiki nɔgɔli kɛlɛli la.
Ka fara o kan, feerekɛlaw bɛ se ka fɛnw ɲini minnu bɛ sɛbɛn ko u dilannen don ni fɛnw ye minnu bɛ segin ka kɛ fɛn wɛrɛw ye. Ni dɛmɛ bɛ kɛ tɔnw ye minnu bɛ sabatili ni fɛnw lasegincogo bila jɔyɔrɔ fɔlɔ la, feerekɛlaw bɛ se ka dɛmɛ don ka suguya dɔ sigi senkan min bɛ kɛ ka fɛnw lasegin u cogo kɔrɔ la, ani ka dusu don jagokɛla caman kɔnɔ u ka se ka waleyaw kɛ minnu bɛ sigida lakana. Ka sugandili kɛ ni kunnafoni ye i n’a fɔ feerekɛlaw, o ye fɛɛrɛ barikama ye walasa ka fɛn ɲuman caman wuli ani ka dɛmɛ don siniɲɛsigi sabatili la an ka dugukolo kan.
Kuncɛli
Barokun in bɛ sinsin plastiki buteliw ka nɔba kan sigida la, ani a nafa ka bon ka dɔ bɔ u la. A bɛ fɛn caman jira ka ɲɛsin pakew ma minnu bɛ sabati, i n’a fɔ sokɔnɔbaganw buteliw, o ye fɛɛrɛ ɲuman ye walasa ka dugukolo tiɲɛni dɔgɔya ani ka dugukolo lakana. Sosiyetew bɛ dusu don u kɔnɔ u ka wari bila fɛnw na minnu tɛ fɛn tiɲɛ, walasa ka mɔgɔw ka ɲininiw dafa minnu bɛ kɛ ni hakili ye. Mɔgɔ minnu bɛ fɛnw san, olu b’a ɲini u fɛ u k’u hakili to u ka sanni kɛcogo la, wa u bɛ fɛnw sugandi minnu ka foroko sabatilen don walasa ka dɛmɛ don ka plastiki nɔgɔw dɔgɔya. Kuma bɛɛ la, n’an bɛ baara kɛ ɲɔgɔn fɛ ani ka fɛn misɛnninw caman sɛmɛntiya, an bɛ se ka diɲɛ sabatilenba dɔ sigi senkan siniɲɛsigiw kama.
