Mijataa fi itti fufiinsa guddisuu: Qaruuraa pilaastikii bareedina guyyaa guyyaa fi kunuunsa dhuunfaa keessatti .

Industirii bareedinaa fi kunuunsa dhuunfaa har’aa keessatti, fayyadamni qaruuraa pilaastikii mijataa fi bakka hundatti argama. Haa ta’u malee, mijataa ta’ee dhiibbaa naannoo guddaa ta’ee fi bira darbamuu hin dandeenye dhufa. Barreeffama kana keessatti dhiibbaa qaruuraa pilaastikii naannoo irratti qabu, akkasumas kalaqawwan yeroo dhiyoo paakeejii itti fufiinsa qabu keessatti qaban kanneen indaastiricha irratti warraaqsa kaasaa jiran ni qoranna. Meeshaalee ikoo-fayyadamaa irraa kaasee hanga filannoowwan irra deebi’anii guutaniitti, maqaawwan daldalaa gara qormaata kaarboonii isaanii hir’isuutti tarkaanfachaa jiru. Dabalataanis, fayyadamtootaaf gorsa qabatamaa akkaataa isaan itti oomisha bareedinaa fi kunuunsa dhuunfaa isaanii ilaalchisee filannoo itti fufiinsa qabu gochuu danda’an ni kennina. Addunyaa qaruuraa pilaastikii bareedina guyyaa guyyaa fi kunuunsa dhuunfaa keessatti bakka walqunnamtii mijannaa fi itti fufiinsa qabu keessa yeroo lixnu nu waliin ta'aa.

Dhiibbaa qaruuraa pilaastikii naannoo irratti qabu .

Qaruuraa pilaastikii jireenya keenya guyyaa guyyaa keessatti bakka hundatti kan argamu ta’eera, garuu dhiibbaan isaan naannoo irratti qaban kan hin haalamnedha. Qaruuraa pilaastikii oomishuuf, itti fayyadamuu fi gatuun faalamaa fi miidhaa sirna ikoo irratti gahu irratti gumaacha guddaa qaba.

Dhimmoota qaruuraa pilaastikii irratti baay’ee yaadachiisu keessaa tokko faalama pilaastikii galaanaa fi karaa bishaanii irratti gumaacha isaan qabani dha. Qaruuraa pilaastikii salphaa ta’uun isaa salphaatti qilleensaa fi bishaaniin akka fe’amu taasisa, kunis bal’inaan akka bal’atu taasisa. Kunis bineensota bosonaa miidhuu qofa osoo hin taane madaallii sirna ikoo galaanaa jeeqa.

Faalama mul’ataa qaruuraa pilaastikiitiin uumameen alattis oomishni isaanii dhiibbaa naannoo guddaa qaba. Adeemsi omishaa qaruuraa pilaastikii gaasiiwwan manaa miidhaa geessisan kan gadhiisu yoo ta’u, anniisaa fi bishaan baay’ee fayyadama. Kana malees, qaruuraa pilaastikii bakka kuufama bishaanii keessatti gatuun keemikaalota miidhaa geessisan gara biyyee fi bishaanitti dhangalaasuuf waggoota dhibbaan lakkaa’aman fudhata.

Dhiibbaa naannoo qaruuraa pilaastikii qabu furuuf, pilaastikoota itti fayyadaman irratti hirkatanii jiraachuu keenya hir’isuun murteessaadha. Filannoo irra deebi’amee itti fayyadamuu danda’u filachuudhaan ykn oomishaalee meeshaalee itti fufiinsa qaban keessatti kuufaman filachuudhaan, bu’aa badaa faalama pilaastikii salphisuuf gargaaruu dandeenya. Dabalataanis, qaruuraa pilaastikii deebi’anii fayyadamuu fedhii oomisha pilaastikii haaraa hir’isuu fi dhiibbaa naannoo irratti mul’atu hir’isuuf gargaaruu danda’a.

kalaqa paakeejii itti fufiinsa qabu keessatti .

Kalaqni paakeejii itti fufiinsa qabu akkaataa oomishaaleen itti paakeejii godhanii fi raabsaman irratti warraaqsa kaasaa jiru. Kalaqa akkasii keessaa tokko qaruuraa pilaastikii aadaa bakka buusuuf meeshaalee filannoo ta’an qopheessuudha. Faalama pilaastikii irratti yaaddoon guddachaa dhufeen, dhaabbileen gara meeshaalee biyyoodhaan manca’anii fi naannoodhaaf mijatoo fi itti fufiinsa qabanitti garagalaa jiru. Meeshaaleen kunniin qabeenya hin haaromfamne irratti hirkatamuu hir’isuu qofa osoo hin taane kaarboonii qaphxii xiqqeessuuf gargaaru.

Filannoon qaruuraa pilaastikii baay’ee mul’atu keessaa tokko qaruuraa PET fayyadamuu yoo ta’u, kunis meeshaalee deebi’anii fayyadaman irraa kan hojjetaman yoo ta’u, guutummaatti kan deebi’anii fayyadamani dha. Qaruuraa PET dhaabbilee dhiibbaa naannoo isaanii hir’isuuf barbaadaniif filannoo jaallatamaadha, ammas furmaata qaphxii amanamaa ta’e kennuu. Qaruuraa PET tooftaa qaphxii isaanii keessatti hammachuudhaan, daldaltoonni itti fufiinsaaf kutannoo qaban agarsiisuu fi fayyadamtoota naannoo irratti dammaqan hawwachuu danda’u.

Qaruuraa PET dabalatee, furmaata kalaqaa biroo paakeejii itti fufiinsa qabu keessatti meeshaalee kompostii, paakeejii irra deebiin itti fayyadamuu danda’an, fi dizaayinoota salphaa itti fayyadama meeshaa hir’isan of keessatti qabatu. Kalaqoonni kun naannoodhaaf gaarii ta’uu qofa osoo hin taane baasii hir’isuu fi maqaa gaarii maqaa daldalaa fooyyessuudhaan daldala fayyadu. Fayyadamtoonni dhiibbaa naannoo paakeejii irratti qaban caalaatti hubatanii, dhaabbileen gochaalee itti fufiinsa qaban hammaatan gabaa dorgommii keessatti milkaa’ina yeroo dheeraa argachuuf of dhaabbatanii jiru.

Gorsa qabatamaa fayyadamtootaaf .

Addunyaa har’aa keessatti fayyadamtoonni murtii bittaa isaanii naannoo irratti dhiibbaa akkamii akka qabu hubachaa jiru. Gorsa qabatamaa fayyadamtoota kaarboonii isaanii hir’isuuf barbaadaniif qaruuraa pilaastikii yeroo tokkotti fayyadamuu danda’u irraa fagaachuudha. Qaruuraa kun yeroo baayyee meeshaalee baay’ee hin mancaane kan akka PET irraa kan hojjetaman yoo ta’u, faalama pilaastikiif gumaacha guddaa qabu. Filannoo irra deebiin itti fayyadamuu danda’amu filachuudhaan, fayyadamtoonni balfa pilaastikii bakka kuufama ykn galaana keessatti xumuramu xiqqeessuuf gargaaruu danda’u.

Gorsi biraa fayyadamtoota naannoo irratti xiyyeeffataniif oomishaalee meeshaalee ikoo-fayyadamaa ta’an keessatti kuufaman filachuudha. Dhaabbileen hedduun amma oomishaalee paakeejii biyyoodhaan manca’an dhiyeessaa jiru, kunis dhiibbaa waliigalaa naannoo bittaa isaanii hir’isuuf gargaaruu danda’a. Meeshaalee qaphxii keessatti fayyadaman sammuutti qabachuudhaan, fayyadamtoonni faalama pilaastikii irratti qabsoo irratti jijjiirama gaarii fiduu danda’u.

Dabalataanis, fayyadamtoonni oomishaalee meeshaalee deebi’anii fayyadaman irraa hojjetaman jedhamee waamamu barbaaduu danda’u. Dhaabbilee itti fufiinsaafi deebi’anii fayyadamuu dursa kennan deeggaruun, fayyadamtoonni gabaa oomishaalee deebi’anii fayyadaman uumuuf gargaaruu fi daldaltoonni hedduun gochaalee naannoodhaaf mijatoo ta’an akka fudhatan jajjabeessuu danda’u. Akka fayyadamtootaatti filannoo sirrii ta’e gochuun jijjiirama gaarii oofuu fi pilaaneetii keenyaaf egeree itti fufiinsa qabuuf gumaachuuf karaa cimaa ta’uu isaati.

Goolaba

Barreeffamichi dhiibbaa naannoo qaruuraa pilaastikii guddaa fi barbaachisummaa hirkattummaa isaan irratti hir’isuu cimsee ibsa. Gara paakeejii itti fufiinsa qabu kan akka qaruuraa PET, balfa hir’isuu fi pilaaneetii eeguuf tarkaanfii gaarii ta’uu isaa ibsa. Dhaabbileen meeshaalee ikoo-fayyadamaa ta’an irratti akka invast godhan jajjabeeffamu, gaaffii fayyadamtoota dammaqoo ta’an guutuuf. Fayyadamtoonni amala bittaa isaanii akka sammuutti qabatanii fi balfa pilaastikii hir’isuuf gargaaruuf oomishaalee paakeejii itti fufiinsa qaban akka filatanii dhaamaniiru. Walumaagalatti waliin hojjechuu fi jijjiirama xixiqqoo gochuudhaan dhaloota dhufuuf addunyaa itti fufiinsa qabu uumuu dandeenya.